Phía sau những bức ảnh

Điểm dừng đầu tiên: đền Mẫu Âu Cơ. Đứng trước sân nhìn cây đa cổ thụ trùm bóng trên mái đền nghĩ ai đã trồng nó. Còn trên khu đất trống trước mặt các quan chức thi nhau đến trồng cây gắn biển, vài mét lại một cây, phần nhiều là đa. Không hiểu sau này chúng lớn lên sẽ như thế nào đây, mọc thẳng à?

Mốc biên giới Việtnam – Trung Quốc, cửa khẩu quốc tế Lào Cai bên dòng sông Hà Khẩu. Sau lưng là đất Trung Quốc. Chắc cái mốc giới này không thể bị xê dịch như ở thác Bản Giốc.

SaPa mờ trong sương chiều, sân nhà thờ đám trẻ người H’Mông đã nhanh nhạy với cơ chế thị trường: du khách muốn chụp ảnh với chúng phải trả tiền. Tốt thôi, nhìn chúng cũng tội, giá rét thế này...Mà chúng có xin tiền du khách đâu, mình chụp ảnh cùng chúng mới nhận tiền.

Chợ vùng cao Bắc Hà (Lào Cai). Quầy hàng thổ cẩm này tuy mầu sắc rực rỡ nhưng chủ nhân của nó là người Kinh và những mặt hàng treo trên kia đã có sự can thiệp của máy may công nghiệp, không thuần tuý được người dân tộc làm bằng tay.

Những phụ nữ này đang đứng chờ người thân ở cổng chợ, bình thường họ không thích để người khác chụp ảnh, nhất là chụp cùng nhưng họ vẫn đồng ý chụp cùng mình, có điều đứng giãn ra xa một chút

Tại sao mấy cô sơn nữ này lại phải xuống tận chợ Bắc Hà để chụp tấm ảnh trước cái phông thác Bản Giốc do Trung Quốc in, cảnh vật quê hương cơ mà. Thấy có người Kinh đứng cùng phía trước phông, các cô bảo nhau bỏ chạy.

Hình như các thiếu nữ ấy không thích chụp ảnh cùng người Kinh, nhưng khi biết ý định nghiêm túc của tôi là muốn chụp ảnh với một cô gái dân tộc trong trang phục của họ, một sơn nữ xinh xắn đã đồng ý. Tiếc rằng người bấm máy hộ tay nghề không có nên ảnh chưa được đẹp.

Đợt rét khủng khiếp đang kéo dài làm rất nhiều trâu bò của người dân vùng cao này chết. Cỏ trên núi không còn, họ phải xuống tận chợ mua cỏ của người dưới xuôi đưa lên mang về cho trâu bò ăn. Bà vợ này đang nóng ruột vì mọi việc mua bán đã xong và trâu ở nhà đang đói nhưng ông chồng vẫn đang la đà bên chảo thắng cố trong chợ cùng những người đàn ông khác. Bà vẫn nhẫn nại đứng đợi. Nếu vớ phải mấy bà vợ người Kinh (nhất là ở HN) thì dám sẵn xe ôm và taxi đấy các bà phi về nhà và khoá trái cửa ngay.

Gương mặt nhẫn nại chờ chồng trong giá rét làm tôi cảm phục những người phụ nữ dân tộc vì biết rằng chốc nữa khi ông chồng ra khỏi chợ sẽ chân nam đá chân chiêu và trên đường về bản sẽ lăn quay ra ngủ vệ đường vì ngấm rượu. Những bà vợ như thế này sẽ lại ngồi bên cạnh rút thổ cẩm ra thêu chờ chồng tỉnh rượu rồi tiếp tục đi về.

Những du khách như tôi học được điều gì qua chuyến đi như thế này?